نمک طعام چیست؟

نمک طعام ماده شیمیایی است که به صورت کریستال های سفید مکعبی شکل یا دانه های ریز یا پودر شور مزه بدون بوست ، متشکل از فرمول Nacl است این یک ماده معدنی است بدون آن هیچ غذائی خوش مزه نیست.
جالب این که همین ماده شیمیایی که جای مخصوصی در سفره روزانه ما دارد، در قرآن با نام شوری هم آمده است.
در احادیث هم ناکید شده در شروع هر وعده غذائی خوب است که اول مقدار کمی نمک بخوریم.
اما به طور متوسط مصرف روزانه کمتراز 10 گرم نمک توصیه شده و اگر به سلامت بدنمان برایمان مهم است لازم است که این مساله را جدی بگیریم!

روش مکانیزه تصفیه نمک

روش تولید در کارخانه‌های تصفیه نمک شامل مراحل زیر است:

1 – آسیاب کردن سنگ نمک (و یا استفاده مستقیم از نمک تبخیری) و حل کردن آن در آب خالص و تهیه محلول اشباع آب‌نمک.

2 – افزودن مواد شیمیایی برای رسوب کردن کامل کلسیم و منیزیم و خارج نمودن مواد نامحلول.

3 – عبور محلول آب نمک از فیلترهای شنی برای حذف ذرات ریزتر از 30میکرون.

4 – تبخیر محلول اشباع نمک و تولید کریستال‌های خالص نمک و جداسازی آنها توسط سانتریفوژ.

5 – شست‌وشوی نهایی کریستال های نمک در سانتریفوژ و افزودن یدبه آن.

6-  خشکاندن کریستال‌های نمک در خشک کن با استفاده از هوای گرم و انتقال نمک به سیلوهای ذخیره.

7 – بسته‌بندی نمک با دستگاه‌های تمام اتوماتیک.

همان گونه که ذکر شد در این روش علاوه بر بالارفتن خلوص به حداقل 5/99درصد، تمام ناخالصی‌های محلول و نامحلول حذف و نیز به علت دمای بالای مورد استفاده آلودگی‌های میکروبی که در صنایع غذایی از اهمیت بالایی برخوردار است، حذف می شود.

 یددار کردن نمک

عنصری ید از جمله این موادی است که اگرچه بدن به مقدار کم به آن احتیاج دارد؛ اما کمبود آن هم مشکلات زیادی را به دنبال دارد.اختلالات ناشی از کمبود ید بیش از یک‌ میلیارد نفر از مردم دنیا و از جمله ایران را در معرض خطر قرار داده است. تحقیقات انجام شده نشان دهنده آن است که نمک مناسب ترین وسیله برای افزایش ید است زیرا تنها ماده غذایی است که در دسترس عموم مردم است و در بیشتر جوامع روستایی نمک ممکن است تنها کالایی باشد که از خارج روستا آن را تهیه می کنند

روش‌های افزایش ید به نمک ساده و قابل اجرا است و به خصوص وقتی نمک برای مصرف تصفیه می‌شود، افزودن ید تاثیر بسیار ناچیزی در قیمت آن خواهد داشت. برای افزودن ید به نمک از ترکیبات یدور یا یدات‌پتاسیم و به میزان 30‌تا 50‌گاما (میلی‌گرم در کیلوگرم) استفاده می‌شود. اضافه کردن ید به نمک تاثیر بسیار زیادی در ریشه کردن بیماری گواتر در بین مردم ایران داشته است.

 ناخالصی‌‌های نمک

نمک اگر به شکل استخراج شده از معادن سنگ نمک باشد و یا اگر به شکل استخراج شده از آب دریا باشد دارای ناخالصی‌های زیادی است. اصلی ترین ناخالصی‌های نمک سولفات کلسیم یا گچ است که به دلیل سفید بودن آن قابل تشخیص از نمک نیست اما اگر نمکی را که دارای ناخالصی گچ باشد در آب حل نماییم گچ آن در آب حل نشده باقی می‌ماند. ناخالصی دیگری که مانند گچ در آب نامحلول است ولی قابل تشخیص است، گل ولای همراه آن است که موجب تیره شدن رنگ نمک می‌شود. ناخالصی‌های نامحلول حدود 5 درصد سنگ نمک را تشکیل می‌دهد. ناخالصی‌های دیگر نمک که از لحاظ مقدار در سنگ‌ نمک ناچیز است، ولی از لحاظ ایجاد عوارض نامطلوب و ایجاد مسمومیت در بدن انسان خیلی  مهم هستند، فلزات سنگین از قبیل سرب، جیوه، کادمیوم، آرستیک و غیره است که هر کدام از این عناصر ضررهای زیادی برای سلامتی بدن انسان دارند، زیرا این عناصر دارای خاصیت جمع شدن تدریجی در اندام‌های بدن بوده و مسمومیت‌های مزمن و عوارض بهداشتی گوناگونی برای بدن ایجاد می‌‌نمایند. به همین علت ضروری است این ناخالصی‌ها در حین فرآیند تصفیه از نمک خوراکی جدا شود و نمک از لحاظ وجود این ناخالصی‌ها به حد استاندارد و مطلوب برسد.

 ناخالصی‌های فلزات سنگین

همان طور که گفته شد اینگونه ناخالصی‌ها اگر چه ممکن است به مقدار ناچیز در نمک وجود داشته باشد اما به علت ایجاد عوارض نامطلوب به ذکر برخی خطرات آنها اکتفا می‌شود:

1– سرب

ذرات کوچک سرب به علت سنگینی وزنشان کمتر از راه ریه وارد بدن می‌شوند سرب و املاح آن در شیره معده‌ای و روده‌ حل شده و به شکل کلرور مضاعف سرب و سدیم در می‌آید که سم آن خیلی مضر است و مقدار کم  آن در بدن باعث مسمومیت می‌شود.

 اگر مقدار زیادی سرب از این راه وارد بدن شود، به شکل فسفات سرب کلوئیدال در تمام بدن پخش می شود که بیشتر در استخوان ها، بخصوص در اپی فیز، مو، ناخن و مراکز عصبی ، کبد، غدد فوق کلیوی ، کلیه ها، طحال و در اعضایی که چربی زیادی دارند، تجمع پیدا می کنند و عوارض فراوانی را در پی دارند. 

2 – جیوه

ترکیبات محلول جیوه از راه دستگاه گوارش به سرعت جذب می‌شود. عضو مهمی که مورد تهاجم سموم جیوه ای قرار می گیرد، کلیه ها هستند، شاید شنیده باشید که کلیه ها مثل قلب دوم ما هستند، سموم جیوه ای کلیه ها را حجیم ، نرم و متورم می کند و رنگ آن را تغییر داده ، به رنگ  زرد در می آید.
اگر مسمومیت با این سموم بیشتر باشد، کلیه ها از میان می روند و مسمومیت های مزمن به سلسله اعصاب صدمه می زند.

3– آرسنیک

 ترکیبات آرسینکی کبد را از بین می برد. در آنجا تثبیت ، منتشر و جذب می شوند.قسمت عمده آرسنیک در کبد رسوب می‌کند. انتشار و جذب آن بر حسب نوع مسمومیت متفاوت است. در مسمومیت حاد، آرستیک معمولا در جهاز هاضمه، کبد و کلیه یافت می‌شود این ماده در بدن با آنزیم های گروه ، سولفیدریل ترکیب شده ، آنها را بی اثر می کند و در نتیجه مسمومیت و مرگ را به دنبال دارد. در صورتی که در نوع مزمن در مو و ناخن مستقر می‌شود ارسنیک موجود در نمکهای ناخالص معمولاشکل مزمن مسمومیت را ایجاد میکند.

4 – کادمیوم

مسمومیت ناشی از این عنصرتا حدودی مشابه آرستیک است. بعلاوه تماس بدن با کادمیوم دفع گلوکز، پروتئین و اسیداوریک را افزایش می دهد و کادمیوم با غلظت زیاد شرایط ایجاد ذات الریه حاد و مسمومیت همراه با تهوع ، استفراغ ، اسهال و سستی را به همراه می آورد.

5 – مس

مسمومیت مس اگرچه در نمکهای ناخالص امکان دارد  رخ دهد ولی هنگامی که با املاح آرسنیک همراه شود بسیار شدید و خطرناک است.

 تولید نمک خوراکی در ایران

 بسیاری از کشورها در طول تاریخ بر سر ماده حیاتی نمک با هم درگیر می شدند ولی در کشور ما در گذشته توجه کمی به این عنصر مهم حیاتی شده است.

قبل از پیدایش کارخانه‌های نمک تصفیه، نمک خوراکی در کارگاه‌های سنتی و بدین ترتیب تولید می‌شد که سنگ نمکی که از معدن می آمد پس از آسیاب شدن و سرند کردن به آن ید اضافه کرده و در کیسه‌های زرد رنگ روانه بازار مصرف می‌شد.

این نوع نمک چون که هیچ گونه عمل تصفیه‌ای روی آن انجام نگرفته است، غیر استاندارد بوده و مصرف خوراکی آن در درازمدت عوارض نامطلوبی ایجاد می‌نماید و بایستی از مصرف آن جدا اجتناب شود.

 از این مقدار 6-4‌ گرم از طریق صنایع غذایی و نان و غیره و حدود 11-9 گرم از طریق سفره و آشپزخانه است. این مقدار مطابق استانداردهای جهانی رقم زیادی است.

 افراد متخصص بهداشت و سلامت استفاده متوسط 5‌گرم نمک در روز را برای هر نفر توصیه کرده اند، یکی از علل مصرف بالای نمک در کشور ما در بین خانواده‌ها و صنایع غذایی، همگانی نشدن مصرف نمک تصفیه شده تبلور مجدد است، زیر نمک‌های موجود در بازار اغلب غیرتصفیه و دارای ناخالصی‌های زیاد هستند که این ناخالصی‌ها عمدتا باعث پنهان کردن شوری نمک می‌شوند. کسانی که در زمان حال برای استفاده های غذایی خود نمک تصفیه شده تبلور مجدد مصرف می‌کنند، اذعان دارند که مصرف نمک آنها نسبت به نمک‌های غیرتصفیه به حدود دوسوم کاهش یافته است.

 چند نکته کاربردی برای مصرف نمک:

1- بهتر است از نمکهای تصفیه شده و دارای مهر استاندارد استفاده کنیم.

2- لازم است نمک مورد مصرف را در ظروف سربسته خشک و تمیز نگهداری کنیم.

3 -افرادی که دچار فشار خون بالا هستند و یا زمینه این بیماری در خانواده و خویشاوندان آنها وجود دارد، باید مقدار نمک طعام رژیم غذایی خود را کاهش دهند.

نحوه ی خرید نمک طعام  اصل

شما عزیزان اگر قصد تهیه این محصول را دارید توصیه می کنیم که آن از مجموعه معتبر بیوتی سالت تهیه کنید، بیوتی سالت سایت تخصصی خرید نمک های طبیعی مانند نمک آبی و نمک صورتی است. با مراجعه سایت می توانید نمک طعام و تمامی محصولات مرتبط به نمک را از طریق راههای ارتباطی موجود در سایت تهیه نمایید.